0

Kategorie

Żelazo

Wyświetlanie 1–36 z 59 wyników

Poniższy artykuł nie stanowi oferty handlowej, jak również reklamy. Artykuł ma charakter popularnonaukowy. Nie stanowi porady medycznej ani nie zastępuję konsultacji lekarskiej. Przed zastosowaniem skonsultuj się z lekarzem lub farmaceutą.

Żelazo to pierwiastek chemiczny, który pod względem masy jest najczęściej występującym pierwiastkiem na naszej planecie. Nie występuje on jednak w dużych ilościach, w składzie organizmów żywych. Dla większości z nas kluczowe jest jego znaczenie biologiczne, albowiem nasz organizm nie jest w stanie normalnie funkcjonować bez tego mikroelementu.

Poza człowiekiem jest on potrzebny także zwierzętom, roślinom i drobnoustrojom. Musimy zdawać sobie sprawę z tego, że organizm samodzielnie nie jest w stanie produkować żelaza. Tym samym to my jesteśmy odpowiedzialni za to, aby było ono dostarczane do naszego organizmu wraz z pożywieniem.

Jeśli dopuścimy do niedoboru żelaza w naszym organizmie, to wpłynie to negatywnie na nasze zdrowie. Najczęstszym schorzeniem z tego wynikającym jest niedokrwistość (anemia), która związana jest z niską wartością hemoglobiny, erytrocytów oraz ich następstw.

Oczywiście zdarzają się przypadki wystąpienia nadmiaru żelaza w organizmie, co także jest dla nas niebezpieczne. Jeśli chciałbyś dowiedzieć się czegoś więcej na temat tego mikroelementu, to zachęcamy Cię do zapoznania się z poniższym artykułem.

Właściwości

Niewiele osób ma świadomość tego jak cenne jest dla nas żelazo, a to wszystko z uwagi na szereg funkcji, jakie odgrywa w naszym organizmie. Nie występuje ono jednak w stanie wolnym, znajdziemy go w grupach prostetycznych szeregu istotnych białek, takich jak hemoglobina, mioglobina, a także w centrach enzymów aktywnych. Zalicza się do nich katalazę, peroksydazę oraz cytochromy.

Podczas przepływu krwi przez płuca cząsteczka żelaza, jaka zawarta jest w hemoglobinie wiąże cząsteczkę tlenu, która kolejno transportowana jest do narządów ciała. Jeśli doszłoby do utraty krwi, to wówczas wykorzystuje się zapasy żelaza znajdujące się w wątrobie, a także śledzionie i szpiku kostnym, albowiem niezbędne jest ono do produkcji hemoglobiny. W naszym organizmie znajduje się zazwyczaj od 4 gram do 5 gram żelaza.

Największa jego ilość (około 70 %) występuje w hemoglobinie, 20 % zlokalizowane jest w szpiku kostnym, śledzionie, wątrobie oraz mięśniach, 10 % z kolei występuje w enzymach i białkach, jakie biorą udział w procesach metabolicznych. Dobrze jest wiedzieć, iż żelazo dzieli się na hemowe, czyli pochodzące z produktów zwierzęcych oraz niehemowe, czyli występujące w produktach roślinnych.

Lepiej wchłaniane przez nasz organizm jest żelazo pochodzenia zwierzęcego, jednak mamy możliwość poprawienia wchłaniania żelaza pochodzenia roślinnego. Wystarczy, że w naszą dietę włączymy produkty zawierające w swoim składzie witaminę C, witaminę B6, witaminę B12 oraz kwas foliowy. Musimy jednak pamiętać o tym, że istnieją również związki, które mogą utrudnić ten proces. Zalicza się do nich między innymi fosforany, wapń, a także polifenole. Przyswajanie żelaza utrudniają dodatkowo niektóre lekarstwa. Jednakże należy mieć świadomość tego, że przyswajalność żelaza przez organizm uzależniona jest przede wszystkim od naszej diety.

Nie jest ona wysoka, albowiem wynosi od 1 % do 2 % w przypadku diety zbożowej oraz maksymalnie 25 % w przypadku diety mięsnej. Oczywiście nasza dieta zwykle jest zróżnicowana, dlatego możemy szacować, iż przyswajalność przez organizm wynosi około 10 %. Wynika z tego, że każdego dnia musimy spożywać nawet 10 razy więcej żelaza, niż wynosi jego zapotrzebowanie. Żelazo to pierwiastek wrażliwy na temperaturę, cechujący się właściwościami przeciwuletniającymi.

Zastosowanie (rola w organizmie)

Większość z nas zna żelazo, albowiem jest ono składnikiem hemoglobiny, jakiej zadaniem jest transport tlenu – przetaczanie w płucach oraz uwalnianie w tkankach. Nie jest to jednak jego jedyna rola w naszym organizmie. Ten mikroelement potrzebny jest także do właściwego wzrostu, rozwoju, jak również regeneracji tkanek. Dodatkowo żelazo znajdujące się we krwi stymuluje odporność, a także wspiera walkę organizmu z wolnymi rodnikami.

Nie da się ukryć, że w tej chwili obserwuje się dużą podatność na przeziębienia, jeśli chcesz tego uniknąć to musisz wiedzieć, że Twój układ immunologiczny potrzebuje żelaza, albowiem to między innymi dzięki niemu jest w stanie prawidłowo funkcjonować. Niezbędne jest ono także do zmniejszania uczucia zmęczenia. Jak wiemy, dzisiaj coraz więcej osób jest przemęczonych i przepracowanych, dlatego żelazo jest tak ważnym pierwiastkiem w naszym organizmie.

Oddziałuje ono pozytywnie na mięśnie – to dzięki niemu pobierają one tlen, co z kolei przekłada się na ich prawidłową pracę. Ponadto ten mikroelement odgrywa ważną rolę w pracy układu nerwowego, albowiem pomaga w podtrzymaniu właściwych funkcji fizycznych oraz intelektualnych. Z uwagi na właściwości przeciwutleniające, żelazo ma zdolność do wparcia walki z wolnymi rodnikami. Istotne jest to szczególnie dla osób, które pragną zapobiec przedwczesnemu starzeniu się skóry.

Źródło (występowanie)

Bez dwóch zdań dużym atutem żelaza jest możliwość znalezienia go w różnorodnych produktach. Dobrą wiadomością dla wegetarianów, wegan, jak i wielbicieli mięsa jest fakt, że znaleźć można go zarówno w produktach pochodzenia roślinnego, jak i zwierzęcego. Należy pamiętać natomiast o tym, że lepiej wchłania się żelazo, które dostarczane jest wraz z mięsem. Oprócz tego cechuje się ono wyższą biodostępnością. Warto wiedzieć, iż wyjątkiem jest mięso ryb, albowiem nie zawiera on tak dużych ilości tego pierwiastka mineralnego.

Największe ilości tego mikroelementu znajdziemy w cielęcinie, wątrobie oraz mięsie czerwonym i drobiowym, dobrym źródłem są też żółtka jaj. Produkty roślinne bogate w żelazo to z kolei papryka, pomidory, brokuły, brukselka, buraki, natka pietruszki, truskawki, czarna porzeczka, suszone owoce oraz owoce cytrusowe. Jeśli chcemy zwiększyć zawartość żelaza w organizmie to sięgnąć powinniśmy także po kaszę jaglaną, kaszę jęczmienną, kaszę gryczaną, orzechy, groch, różnorodne ziarna, mąkę pełnoziarnistą, chleb żytni pełnoziarnisty, sezam, kakao, ciecierzycę, soczewicę czerwoną, fasolę białą, soję oraz tofu.

Zapotrzebowanie

Tak jak w przypadku innych pierwiastków ciężko jednoznacznie jest określić zapotrzebowanie organizmu na ten mikroelement. Jest ono zależne przede wszystkim od stanu fizjologicznego organizmu (m.in. ciąża), wieku oraz płci. Istotny wpływ na zapotrzebowanie ma również karmienie piersią. Niewiele osób ma świadomość tego, że więcej żelaza potrzebne jest w trakcie dojrzewania.

Tyczy się to szczególnie młodych dziewczyn, które zaczynają miesiączkować. Podaje się, iż zalecane dzienne spożycie to 1 mg w przypadku dorosłych mężczyzn oraz 1,4 mg w przypadku dorosłych kobiet. W przypadku kobiet w ciąży zalecane dzienne spożycie to nawet 2,7 mg, jednak warto skonsultować to ze swoim lekarzem. Zalecane dawki dla kobiet są większe, wynika to głównie z miesiączkowania, podczas którego następuje utrata krwi. Z racji tego, że organizm przyswaja około 10% tej dawki, to koniecznym jest, aby nasze posiłki zawierały mniej więcej 10 razy więcej tego pierwiastka.

Suplementacja żelaza zalecana jest wyłącznie osobom, które zmagają się z niedoborem żelaza, a ich codzienna dieta nie jest w stanie zwiększyć zawartości tego mikroelementu w organizmie. Jeśli zmagasz się z niewielkim niedoborem żelaza, to w pierwszej kolejności powinieneś wraz ze specjalistą spojrzeć na swoją dietę, bo być może jej zmiana będzie wystarczająca, aby zwiększyć poziom tego mikroelementu. Jeśli nie wiesz czy w Twoim organizmie jest odpowiednia ilość żelaza, to przekonasz się o tym robiąc badanie krwi.

Przyczyny i skutki niedoboru

Oczywistym jest, że niedobór żelaza negatywnie wpływa na nasze samopoczucie i zdrowie. Niestety nie zawsze wiemy, kiedy może do niego dojść. Okazuje się, iż jedną z przyczyn niedoboru żelaza, w przypadku kobiet, są obfite miesiączki, które wiążą się z utratą dużej ilości krwi. Przyczyną niedoboru żelaza może być również nadwaga, restrykcyjna dieta, a także menopauza.

Zdarza się, że wpływa na to ma długotrwały wysiłek, rekonwalescencja po chorobie, a także okres okołoporodowy i laktacyjny. W pierwszym momencie zauważyć można między innymi zadyszkę (nawet po niewielkim wysiłku fizycznym), odnotować można przyspieszone bicie serca oraz zawroty głowy. Ponadto występuje apatia, zmęczenie, niewyspanie, bladość cery, sińce pod oczami oraz suchość skóry. Niekiedy zdarza się także pieczenie i ból gardła oraz jamy ustnej.

Niestety bardzo często objawy te są lekceważone, musimy jednak pamiętać, iż długotrwały niedobór żelaza w organizmie może być przyczyną anemii. Poziom żelaza powinniśmy kontrolować szczególnie w przypadku dzieci, albowiem długotrwały niedobór może doprowadzić w ich przypadku do anemii niedobarwliwej, która może skutkować zaburzeniami rozwoju zarówno umysłowego, jak i fizycznego. W przypadku dzieci czasami jest to nieodwracalne.

Oczywiście niedobór groźny jest dla dorosłych i osób starszych. Nie można pominąć także kobiet w ciąży, albowiem niedostateczna ilość żelaza w ich przypadku może doprowadzić nawet do nieprawidłowego rozwoju płodu. Ten pierwiastek warunkuje właściwy rozwój mózgu oraz tkanek płodu.

Przyczyny i skutki nadmiaru

W organizmie może również wystąpić nadmiar żelaza, który najczęściej wynika z nadmiernego jego wchłaniania przez przewód pokarmowy. Hemochromatoza jest schorzeniem, które wynika z nadmiernego wchłania żelaza, uznaje się ją za chorobą metaboliczną, która nieleczona może prowadzić do poważnych powikłań (m. in. uszkodzenie serca, wątroby oraz trzustki). Inną przyczyną zbyt dużej ilości żelaza jest wielokrotne przetaczanie krwi.

Skutki nadmiaru, które występują najczęściej, to wzdęcia oraz zaparcia. Niemniej jednak zbyt duża ilość tego mikroelementu może prowadzić także do marskości wątroby, cukrzycy oraz chorób serca. Ponadto odnotowuje się zaburzenia hormonalne, osteoporozę oraz depresję. Przedawkowanie może spowodować w niektórych przypadkach bóle stawów oraz rozwój nowotworów. W przypadku kobiet miesiączkujących nadmiar może doprowadzić do zaburzeń menstruacyjnych.

Przeciwwskazania (toksyczność)

Związki żelaza nie są szkodliwe dla organizmu, albowiem się nie wchłaniają. Natomiast toksyczne są duże ilości soli żelaza.

DARMOWA DOSTAWA

Przy zakupach powyżej 300 zł

BEZPŁATNE ZWROTY

14 dni na zwrot

BIO PRODUKTY

Posiadamy certyfikaty Bio

11,99 zł

InPost Paczkomaty

SZYBKA WYSYŁKA

Wysyłka od 12h

BEZPIECZNA PŁATNOŚĆ

Przelewy24
O autorze:

Kamil Plewka

Jestem pasjonatem zdrowego stylu życia i założycielem natur-sklep.pl, miejsca, gdzie moja pasja do ekologicznej żywności zamienia się w misję dostarczania Wam najlepszych, starannie wyselekcjonowanych produktów. Moja edukacyjna podróż rozpoczęła się na Uniwersytecie Ekonomicznym we Wrocławiu, gdzie zdobyłem tytuł magistra na kierunku Zarządzanie i Inżynieria Produkcji, specjalizując się w branży żywnościowej. To połączenie wiedzy technicznej i zarządczej dało mi solidne fundamenty do zrozumienia zarówno procesów produkcyjnych, jak i potrzeb konsumentów szukających zdrowych opcji żywieniowych. Prywatnie, jestem nie tylko propagatorem, ale przede wszystkim miłośnikiem zdrowej i ekologicznej żywności. Moje zaangażowanie w promowanie zdrowego odżywiania nie kończy się na półkach mojego sklepu – jest to sposób życia, który praktykuję każdego dnia, eksplorując i testując nowe, zdrowe produkty i przepisy, aby móc dzielić się nimi z Wami.

usercart