Szanta to bylina, która pochodzi z rodziny jasnotowatych. Osiąga maksymalną wysokość 0,5 metra, a jej liście pokryte są szarymi, gęstymi, poplątanymi włoskami. Kwiaty są drobne i białe, wyrastają w kątach liści, dzięki czemu tworzą kuliste kwiatostany. Szanta występuje w klimacie umiarkowanym, spotkać ją można zarówno w Afryce, Azji, jak i Europie. Najpopularniejszym gatunkiem szanty jest szanta zwyczajna, którą w Polsce nazywa się również krzeciną lub gojnikiem. Nie jest to jednak popularny gatunek, zalicza się go do antropofitu zadomowionego. Naturalnie szanta zwyczajna porasta tereny Afryki Północnej, czyli Libię, Tunezję, Algierię, Maderę, a także Wyspy Kanaryjskie. Znaleźć ją można niemal w całej Europie oraz większej części Azji. Aktualnie szanta występuje również w Nowej Zelandii, Australii oraz Ameryce. Bylina tę znaleźć można przy drodze, na pastwiskach, rumowiskach, a także ubogich polach oraz łąkach. Kwitnie natomiast między czerwcem, a sierpniem. Jej główne zastosowanie to naturalne lecznictwo. Ziele zbiera się w trakcie kwitnienia nawet kilka razy. Pędy się suszy, a otrzymane ziele charakteryzuje się gorzkim smakiem oraz aromatycznym, jednak słabo wyczuwalnym zapachem. Szanta jest rośliną, która nie posiada istotnego znaczenia dekoracyjnego.
Szantę znali już starożytni mieszkańcy Egiptu (przede wszystkim kapłani), którzy doceniali ją głównie ze względu na szereg właściwości leczniczych, jakimi się cechowała. Od tysięcy lat ceni się ją za właściwości wykrztuśne, a ekstrakty z tego ziela podawane były w przypadku ugryzienia przez węża lub leczeniu kokluszu. Dawniej nazywano ją krwią byka, okiem gwiazdy, a nawet nasieniem Horusa. Rzymianie natomiast uznawali szantę za lek ziołowy. Prawdopodobnie łacińska nazwa szanty – „marrubium” pochodzi od nazwy antycznego miasta położonego w cesarstwie rzymskim lub od hebrajskiego słowa „marrob”, które oznacza gorzkie ziele wykorzystywane przez Izraelitów podczas obchodów święta Paschy. Grecy również doceniali szantę, wykorzystywali oni ją do leczenia osób pogryzionych przez wściekłe psy. Jej właściwości zostały opisane przez Pedaniosa Dioskurydesa, greckiego farmakologa, lekarza oraz botanika, żyjącego w I wieku n.e. W swoim pięciotomowy dziele umieścił wzmiankę o tym, że szantę powinno się stosować w przypadku chorób ucha, astmy, ran oraz wrzodów. Kolejna informacja pochodzi od opata klasztoru medycyny – Walahfrida Strabu, który twierdził, iż jest to silne zioło, które ma słodki zapach, jednak ostry smak. Jego zdaniem stosowanie napojów z szanty może załagodzić ucisk w klatce piersiowej. W swoich dziełach wspominał o niej również Ode Magdunesis, którego zdaniem był to doskonały środek przeciwko astmie i kaszlu. W późniejszym czasie znaleziono zastosowanie dla szanty zwyczajnej – w produkcji piwa, a także w procesie czyszczenia pojemników służących do produkcji masła. Jak widać szanta jest wykorzystywana od tysięcy lat, pomimo rozwoju medycyny oraz techniki w dalszym ciągu stosuje się jej doskonałe właściwości.
Właściwości
Szanta zwyczajna zawiera gorzki związek – marubinę. Jest to organiczny związek chemiczny, który należy do grupy diterpenoidów i występuje wyłącznie w tej bylinie. Z kilograma sproszkowanej szanty można otrzymać około 7 gramów marubiny, jaka odpowiedzialna jest za gorycz szanty. Należy dodać, iż ma ona właściwości żółciopędne. Oprócz niej wyróżnić w szancie możemy również premarubinę, jednak jej jest zdecydowanie mniej. Poza tymi dwoma podstawowymi składnikami ziele szanty wyróżnia się zawartością alkoholi diterpenowych (m.in. vulgarolem oraz murebenolem), steroli, triterpenów, flawonoidów (głównie luteolina, apigenina oraz kwercetyna), tanin, olejków eterycznych oraz garbników. Oczywiście w szancie wyróżnić możemy również sole mineralne, kwasy organiczne, śluzy oraz saponiny. Nie da się jednak ukryć, że najważniejszym składnikiem w szancie są właśnie pochodne diterpenów. Należą do nich witaminy (A, E, K), hormony, kwasy żywiczne, alkaloidy oraz czynniki słodzące (głównie stewia). Szanta zwyczajna cechuje się działaniem przeciwhistaminowym, przeciwzapalnym, przeciwmiażdżycowym, przeciwbólowym oraz przeciwutleniającym.
Zapewne wiele osób czytających ten artykuł wcześniej nie słyszało o szancie zwyczajnej, niemniej jednak jest to jedna z roślin zawierająca najwięcej właściwości leczniczych. Szanta powinna znaleźć się w codziennej diecie osób, które zmagają się z problemami dróg oddechowych. Jeśli borykasz się z nieżytem górnych dróg oddechowych, astmą czy stanem zapalnym oskrzeli to na pewno szanta będzie odpowiednim wsparciem dla Twojej kuracji. Wspomaga ona również odkrztuszanie zalegającej w drogach oddechowych wydzieliny. Ponadto szansa działa wzmacniająco oraz uspokajająco na organizm. W związku z tym, że posiada właściwości moczopędne zwiększa ilość wydalanego moczu, dzięki czemu wspomagamy procesy pozbywania się toksyn z organizmu. Sprawdzi się ona również w przypadku wzdęć oraz niestrawności. Ziele szanty może znaleźć się również w diecie osób, które mają problemy z wątrobą oraz żołądkiem, gdyż wspomaga ona proces wydzielania soków żołądkowych oraz żółci. Warto dodać, iż pobudza łaknienie. Tak niepozorne zioło może okazać się być wsparciem w procesie leczenia żółtaczki. Szanta może być wykorzystana również przez kobiety w celu wspomagania uregulowania miesiączki. Stosować ją można jako dodatek w terapii w przypadku chęci oczyszczenia krwi, gorączki, a także zapalenia węzłów chłonnych. Okazuje się, że szanta jest przeznaczona także dla osób, które chcą wesprzeć walkę z cukrzycą, ponieważ napary z tego ziela mają zdolność do obniżania poziomu glukozy. W lecznictwie szantę wykorzystać można również zewnętrznie, na przykład do przygotowania płukanki na ból gardła. Płukankę z użyciem szanty zwyczajnej przygotować można również, jeśli borykamy się z upławami. W takim wypadku warto dodać do niej również rumianek. Szanta okazuje się być również rośliną, która ma swoje zastosowanie w produkcji alkoholi. Jest ona przede wszystkim składnikiem gorzkiego likieru, niemniej jednak wchodzi też w skład win, które pobudzają apetyt. Szantę znaleźć można również w tabletkach, bądź cukierkach przeciwkaszlowych.
W celach leczniczych najczęściej przygotowuje się wywary, bądź herbaty w skład, których wchodzi szanta. Oczywiście w tym celu wykorzystać możemy wyłącznie szantę, bądź mieszkankę ziołową. Komponuje się ona doskonale z melisą, miętą, koprem włoskim oraz rzepikiem. Do przygotowania herbaty potrzebna będzie 1 łyżeczka mieszanki ziołowej (bądź samej szanty) oraz 200 ml wrzątku. Ziele wsypujemy do szklanki i zalewamy wodą, parzymy od 5 do 10 minut. Jeśli zmagasz się z kaszlem to taką herbatkę możesz pić kilka razy dziennie. Z szanty przygotować można również leczniczy napar, w takim przypadku 1 łyżkę ziela zalewamy szklanką wrzątku i pozostawiamy pod przykryciem na około pół godziny. Następnie napój przecedzamy i spożywamy w kilku małych porcjach między posiłkami. Napar ten poleca się osobom, które zmagają się z niewydolnością wątroby. Odwar natomiast rekomendowany jest dla osób, które chcą działać profilaktycznie przeciwko astmie oraz kaszlowi. W takim wypadku należy przygotować 1 łyżkę ziela szanty, a następnie zalać 1 szklanką wody. Odwar ten należy pić 2-3 razy dziennie po pół szklanki. W internecie znaleźć można jeszcze inne przepisy na przygotowanie naparu z szanty, warto również z nich skorzystać. Jeśli chcesz zastosować szantę zewnętrznie (rany, owrzodzenia) to wówczas około 15 do 30 gram ziela zalej 0,5 l wody i gotuj przez około 3 min. Po tym czasie substancję należy odstawić na około 10 min, po ostudzeniu można nasączyć gazik i przecierać chorobowo zmienione miejsca, 1-2 razy na dobę. Należy jednak mieć świadomość, iż szantę można przedawkować, dlatego nie zaleca się stosowania dużych jej dawek, albowiem pobudzany jest układ naczyniowy, jaki wywołuje biegunkę oraz zwiększa czynności wydalnicze nerek oraz skóry.
Ziele szanty można zaliczyć do grona bardzo tanich produktów, albowiem za 50 gram zapłacimy mniej, niż 5 zł. Niestety szantę ciężko jest znaleźć w tradycyjnych sklepach, albowiem w dalszym ciągu niewiele osób docenia jej doskonałe właściwości. Jeśli jesteś zainteresowany jej zakupem to z pewnością znajdziesz ją w sklepie internetowym, który specjalizuje się w sprzedaży produktów ekologicznych. Warto wiedzieć, że szanta wchodzi również w skład różnych mieszanek ziołowych, dlatego z powodzeniem możesz zdecydować się na takie, alternatywne rozwiązanie. W niektórych sklepach znaleźć można również gotową do spożycia nalewkę, w skład której wchodzi szanta zwyczajna.
Szanta pomimo szeregu swoich doskonałych właściwości w dalszym ciągu jest bardzo słabo odkrytym zielem przez klientów. Większość z nich zazwyczaj sięga po popularne zioła, które dostępne są w każdym markecie. Niemniej jednak warto poczytać opinie innych i wypróbować szantę również w swoim domu. Jedna z komentujących osób wykorzystuje sproszkowanie ziele szanty, które miesza w równych proporcjach z miodem pochodzącym ze spadzi iglastej. Taka mieszkanka okazuje się być niezastąpiona przy kaszlu, gdyż wykazuje się silnym działaniem wykrztuśnym. Nie zastanawiaj się ani chwili dłużej – już teraz sprawdź oferty sklepów zielarskich i wybierz produkt odpowiedni dla siebie. Możesz stosować go zarówno profilaktycznie, jak i w przypadku różnorodnych chorób. Powyżej przedstawiono jej zastosowanie, więc wyraźnie widać, że wspiera naprawdę szeroką gamę różnorodnych chorób.
Jestem pasjonatem zdrowego stylu życia i założycielem natur-sklep.pl, miejsca, gdzie moja pasja do ekologicznej żywności zamienia się w misję dostarczania Wam najlepszych, starannie wyselekcjonowanych produktów. Moja edukacyjna podróż rozpoczęła się na Uniwersytecie Ekonomicznym we Wrocławiu, gdzie zdobyłem tytuł magistra na kierunku Zarządzanie i Inżynieria Produkcji, specjalizując się w branży żywnościowej. To połączenie wiedzy technicznej i zarządczej dało mi solidne fundamenty do zrozumienia zarówno procesów produkcyjnych, jak i potrzeb konsumentów szukających zdrowych opcji żywieniowych. Prywatnie, jestem nie tylko propagatorem, ale przede wszystkim miłośnikiem zdrowej i ekologicznej żywności. Moje zaangażowanie w promowanie zdrowego odżywiania nie kończy się na półkach mojego sklepu – jest to sposób życia, który praktykuję każdego dnia, eksplorując i testując nowe, zdrowe produkty i przepisy, aby móc dzielić się nimi z Wami.